خداوند متعال در حدیث قدسی فرموده است: «أنا عند ظن عبدی بی إن ظن خیرًا فله وإن ظن شرًا فله». [مسلم]. من همانم که بنده‌ام درباره‌ام می‌پندارد؛ اگر مرا نیکو پندارد پس مرا نیکو خواهد یافت و اگر نسبت به من بدگمان باشد پس عواقبتش متوجه اوست.
از ابوهریره روایت است که فرمود: پیامبر اسلام (ص) از زبان خداوند متعال می‌فرماید: من همانم که بنده‌ام درباره‌ام می‌پندارد؛ من با او هستم هر‌گاه مرا یاد کند، اگر مرا در دلش یاد کند من هم او را نزد خودم یاد می‌کنم و اگر مرا در جمعی یاد کند من هم او را در جمعی بهتر از آن یاد خواهم کرد. اگر یک ذراع به من نزدیک شود من به اندازه‌ی یک باع [فاصله‌ی دوست باز] به او نزدیک می‌شوم، اگر قدم‌زنان به سویم بیاید من دوان به سویش می‌روم. [بخاری و مسلم].
هم‌چنین در حدیث آمده است که پیامبر اسلام (ص) فرموده است: هر کس باید بکوشد در حالی بمیرد که نسبت به خداوند حسن ظن دارد. [مسلم از جابر رضی الله عنه].
ای مسلمان؛ ای بنده‌ی خدا؛ سعادت این‌جاست، عبادت این است:
به خدا حسن ظن داشته باش که رستگاری نزدیک است.
به خدا حسن ظن داشته باش که خداوند اجابت‌کننده‌ی دعای بندگان است.
به خدا حسن ظن داشته باش که خداوند هیچ‌گاه تو را ضایع نخواهد کرد.
به خدا حسن ظن داشته باش که دنیا لحظه‌ای بیش نیست.
به خدا حسن ظن داشته باش که عمر ناگزیر تمام شدنی است هر چند که طولانی باشد.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که خداوند با توست.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که رهبر و مربی‌ای چون محمد (ص) داری.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که دل پاکی داری و دستی که آن را به سوی پروردگارت دراز کنی.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که قرآن همراه توست، آن را در دست داری و شب و روز می‌خوانی.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که بر وضو استقامت داری که وضو گناهان را می‌شوید.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که نماز می‌خوانی و روانت را آرامش می‌دهی.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که ذکر طولانی داری، از فکرت کار می‌گیری و به نماز علاقمندی.
به خدا حسن ظن داشته باش تا زمانی که دایما بر او توکل می‌کنی.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا شکست و ناکامی که موفقیت و پیروزی را به ارمغان آورده است.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا سختی و دشواری که نعمتی را به همراه آورده است.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا بیماری‌هایی که سبب ورود به بهشت شده است.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا تنگنایی که به دنبال آن گشایش آمده است.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا چشم خورده، سحر زده و حسادت شده‌ای که در لحظه‌ای شفا یافته‌اند.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا فقیری که ثروتمند شده است.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا جوانانی که به خاطر تنگ‌دستی سال‌ها در آرزوی ازدواج بوده‌اند سپس به مراد خود رسیده و خوشحال شده‌اند.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا دختران جوانی که سال‌ها در انتظار پوشش و حیا بوده‌اند سپس ازدواج کرده و خوشبخت شده‌اند.
به خدا حسن ظن داشته باش چه بسا افراد نازایی که خداوند شفایشان داده و پس از آن که ناامید شده بود به آنان فرزندانی عطا کرده است.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه بسا آرزوهایی که برآورده شده و رؤیاهایی که به واقعیت پیوسته است.
به خدا حسن ظن داشته باش، چه شب‌های دیجوری که به پایان آمده، سپیده‌ی تازه‌ای دمیده است و صبح روشنی از راه رسیده است.
به خدا حسن ظن داشته باش، که بهشت مشتاق توست و پیامبر عزیز به انتظارت نشسته است و حوری‌های بهشتی برایت آراسته می‌شوند.
به خدا حسن ظن داشته باش تا بیمار نشوی و وسوسه و ترس تو را نابود نکند.
به خدا حسن ظن داشته باش تا شکست نخوری و زیان نبینی.
به خدا حسن ظن داشته باش تا به صفات کافران آلوده نشوی.
به خدا حسن ظن داشته باش تا پس از سختی، راحتی سریعا از راه برسد.
به خدا حسن ظن داشته باش زیرا پیروزی همگام بردباری است.
به خدا حسن ظن داشته باش زیرا کسی که دری را بکوبد ناامید نمی‌شود و ناگزیر به رویش گشوده خواهد شد. به خدا حسن ظن داشته باش زیرا کسی که خدا با اوست چیزی را از دست نخواهد داد.
به خدا حسن ظن داشته باش زیرا کسی که هم و غم او پروردگارش باشد او را کفایت خواهد کرد.
به خدا حسن ظن داشته باش زیرا کسی که به ذکر و یاد خدا مشغول باشد، خداوند چیزهایی به او می‌بخشد که به خواهندگان نمی‌بخشد.
به خدا حسن ظن داشته باش که حسن ظن به خدا از صفات مؤمنان است.
به خدا حسن ظن داشته باش که حسن ظن اعتماد به خداست و ایمان و یقین به اوست.
به خدا حسن ظن داشته باش که حسن ظن یکی از حقایق توحید خالص است.
به خدا حسن ظن داشته باش که حسن ظن ایمان به ربوبیت او و یگانه دانستن اوست.
اگر به خدا حسن ظن داری پس مطمئن باش هر چند که دنیا برایت تنگ شود و در‌ها به رویت بسته شود و اسباب بریده شود، او تو را کامیاب خواهد کرد و برایت آسانی و گشایش رقم خواهد زد.
اگر به خدا حسن ظن داری شایان تقدیر هستی زیرا کسی که به خدا حسن ظن ندارد، سرکش و خارج از دین و کافر است.
اگر به خدا حسن ظن داری پس ناامید مشو که ناامیدی از نشانه‌های گمراهی است.
زمانی که اراده‌ی انسان ضعیف و عزمش سست می‌شود و در رویارویی با مشکلات نزدیک است از هم پاشیده شود، چه زیباست که به خدا اعتماد و حسن ظن داشته باشد. چه نیکوست که در هر مشکلی از مشکلات زندگی و گرفتاری‌های آنکه هر روز و هر دقیقه بر او عارض می‌شود به خدا اعتماد کند.
هنگامی که انسان با شکست روبرو می‌شود احساس ناامیدی به او دست می‌دهد؛ به طوری که او را از زندگی طبیعی باز می‌دارد؛ آن‌گاه غمگین به کنجی می‌نشیند و توان کار و تولید را از دست می‌دهد. به خاطر سوءظن نسبت به پروردگار خود و چیره شدن یأس و ناامید بر او و ترس از آینده نمی‌تواند چیزی از واقعیت موجود را تغییر دهد. چنین کسی در حقیقت به پروردگارش اعتماد ندارد و به سرور و مولای خود بدگمان است. توکلش به خداوند ضعیف است و امیدش را از پروردگار و مولای خود بریده است. در نهایت وضعیت او مانند کسی است که دچار آشفتگی روانی شده است؛ همت و اراده‌ی کار و فعالیت را از دست می‌دهد و قلبش را آکنده از غصه می‌کند. بنده‌ی مؤمنی که نسبت به خداوند حسن ظن دارد ممکن نیست که هیچ وقت یأس و نومیدی در او کارگر باشد. شکست در فرهنگ او معنا ندارد او همواره به پروردگارش اعتماد دارد نسبت به خود و به پروردگارش حسن ظن دارد و همواره این رهنمودهای الهی را نصب‌العین خود قرار می‌دهد:
«یَا بَنِیَّ اذْهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن یُوسُفَ وَأَخِیهِ وَلاَ تَیْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لاَ یَیْأَسُ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ» [یوسف: ۸۷].ای فرزندانم! بروید و (در مصر همراه برادر مهتر خود) به دنبال یوسف و برادرش بگردید و از رحمت خدا ناامید مشوید، چرا که از رحمت خدا جز کافران ناامید نمی‌گردند. (من احساس می‌کنم روزگار دیدار نزدیک است).
«مَا أَصَابَ مِن مُّصِیبَهٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا فِی أَنفُسِکُمْ إِلَّا فِی کِتَابٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَا إِنَّ ذَلِکَ عَلَى اللَّهِ یَسِیرٌ» [حدید: ۲۲]. هیچ رخدادی در زمین به وقوع نمی‌پیوندد، یا به شما دست نمی‌دهد، مگر اینکه پیش از آفرینش زمین و خود شما، در کتاب بزرگ و مهمّی (به نام لوح محفوظ، ثبت و ضبط) بوده است، و این کار برای خدا ساده و آسان است.
آری مسلمانی که به پروردگارش حسن ظن دارد چنین است؛ او با اراده‌ای قوی و رضایت کامل و عزمی راستین و ایمانی محکم به رویارویی با مشکلات زندگی می‌رود. به خدا اعتماد دارد اعتمادی بدون لغزش و دودلی و همواره به دنبال اسباب توکل و موفقیت می‌گردد. دایما قرآن می‌خواند و هنگام خواندن این آیه بیشتر امیدوار و خوش‌بین می‌شود: «لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَهِ اللَّهِ…» [زمر: ۵۳]. ایمان دارد که مشکلات هر چند پیچیده و شرایط هر چند سخت و دشوار باشد، یاری و گشایش الهی از او دور نیست:
«حَتَّى إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّواْ أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُواْ جَاءهُمْ نَصْرُنَا فَنُجِّیَ مَن نَّشَاء وَلاَ یُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ» [یوسف: ۱۱۰].
تا آنجا که پیغمبران (از ایمان آوردن کافران و پیروزی خود) ناامید گشته و گمان برده‌اند که (از سوی پیروان اندک خویش هم) تکذیب شده‌اند (و تنهای تنها مانده‌اند). در این هنگام یاری ما به سراغ ایشان آمده است (و لطف و فضل ما آنان را در برگرفته است) و هرکس را که خواسته‌ایم نجات داده‌ایم. (بلی! در هیچ زمان و هیچ مکانی) عذاب ما از سر مردمان گناهکار دور و دفع نمی‌گردد.
انسان تا زمانی که در قید حیات است کار و فعالیت می‌کند، پس ناگزیر است نسبت به خداوند حسن ظن داشته باشد و ناامید نشود. باید انتظار داشته باشد که ممکن است در موارد زیادی به خاطر حکمت الهی در کار‌ها موفق نشود. باید روحیه‌ی امید و حسن ظن به خداوند را در خود زنده کند؛ در اسباب و علل عدم موفقیت و شکست به خود مراجعه و آن را علت‌یابی کند تا در آینده از عوامل شکست بپرهیزد. باید از پروردگارش بخواهد هدف را برایش محقق کند و همواره این شعار را سر زبان داشته باشد: تا زمانی که زنده‌ام به پروردگارم حسن ظن دارم.
