هرگاه اسلام به زن آزادی رد نمودن یا پذیرش مردی که برای خواستگاری وی آمده است، را داده، هم چنین به وی این حق را نیز داده است که هرگاه صفات و اخلاق نیکی را که می‌پسندد، در وجود مردی یافت، از وی درخواست ازدواج نماید.
استناد فقهاء برای این مسأله، از این آیه است:
از مالک بن انس از سهل بن سعد ساعدی روایت کرده که زنی نزد رسول خدا صلى الله علیه وسلم آمد و گفت: من خودم را به تو بخشیدم، سپس مدتی طولانی ایستاد. مردی گفت: اگر به وی نیاز نداری، وی را به ازدواج من دربیاور،
رسول خدا صلى الله علیه وسلم فرمودند: آیا چیزی داری که به عنوان مهریه او بپردازی؟
گفت: جز این شلوار [که پوشیده‌ام] چیز دیگری ندارم.
پیامبر صلى الله علیه وسلم فرمودند: اگر شلوارت را بدهی، خودت بی شلوار می‌نشینی! چیز دیگری را جستجو کن.
گفت: چیزی را نمی‌یابم. پس رسول خدا صلى الله علیه وسلم فرمودند: چیزی را جستجو کن، اگر چه انگشتری آهنی باشد.
می‌گوید: آن مرد به جستجو پرداخت، ولی چیزی را نیافت. رسول خدا صلى الله علیه وسلم فرمودند: آیا مقداری از قرآن را به یاد داری؟
گفت: بلی، فلان و فلان سوره را یاد دارم، و سوره‌ها را نام برد.
رسول خدا صلى الله علیه وسلم فرمودند: او را در مقابل آن چه از قرآن به یاد داری، به نکاح تو درآوردم.
یعنی: آن مرد آیاتی که از قرآن به یاد دارد، را به آن زن به عنوان مهریه، تعلیم می‌دهد.
علاوه بر، در سنن ابن ماجه روایت شده که زمانی که زنی خودش را برای ازدواج به رسول خدا صلى الله علیه وسلم عرضه نمود، دختر انس بن مالک که همان جا نشسته بود، گفت: چه قدر بی‌حیاست!
پس [پدرش] گفت: این زن از تو بهتر است، او خواهان ازدواج با رسول خدا بود، پس خودش را به ایشان عرضه نمود.
چنان چه از ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها روایت شده که ایشان فرمود: من بر زنانی که خود را به رسول خدا صلی الله علیه وسلم [برای ازدواج] هبه می‌کردند، حسادت می‌ورزیدم و می‌گفتم: آیا زن خودش را به کسی هبه می‌کند؟ زمانی که خداوند این آیه را نازل کرد که: ﴿تُرْجِی مَنْ تَشَاءُ مِنْهُنَّ وَتُؤْوِی إِلَیْکَ مَنْ تَشَاءُ وَمَنِ ابْتَغَیْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکَ﴾[الأحزاب: ۵۱]؛ نوبت هر کدام از آن همسرانت را که میخواهى به تاخیر انداز و هر کدام را که میخواهى پیش خود جاى ده و بر تو باکى نیست که هر کدام را که ترک کرده‌اى [دوباره] طلب کنى. گفتم: پروردگارت را می‌بینم که برای برآورده ساختن خواسته‌هایت می‌شتابد.
اگر این روایات بر چیزی دلالت نمایند، آن این است که حق زن است که برای ازدواج، از مردی خواستگاری کند که در او خصلت‌هایی را مشاهده نماید که وی را به ازدواج با او راغب سازد.
