سوال:
آیا برای زنان حائضه که درس قرآن می‌گیرند، جایز است‌که قرآن را درس بگیرند یا خیر؟ و برای زنی‌که قرآن تدریس می‌کند، حکم آن چطوراست؟ مدلل جواب بفرمایید.
الجواب باسم ملهم الصواب
نزد ائمه ثلاثه (امام ابوحنیفه، شافعی، احمد بن حنبل) قرائت قرآن مسلسلاً بدون وقفه برای زنان حائض و قاعده جایز نیست، بنابـر حدیث رسول الله(ص): «لاَ یَقْرَأِ الْجُنُبُ وَلا الْحَائِضُ شَیْئًا مِنَ الْقُرْآنِ». [الترمذی و ابن ماجه].
الف: قرائت قرآن جهت تعلیم، برای زنان معلمه در حالت حیض (قاعدگی) زنان آموزش دهنده قرآن، ضرورتاً می‌توانند کلمه به کلمه بصورت تنفس و وقفه بعد از هر کلمه، به دانش‌آموزان خود، قرآن تعلیم دهند، البته به قصد تعلیم باشد نه قرائت قرآن ولی یک آیه را تکمیل نخوانند.
و فی البحر:
«وفی النهایه وغیرها: وإذا حا‌ضت الـمعلّمه فینبغی لها ان تعلّم الصبیا‌ن کلمه کلمه، تقطع بین الکلمتین على قول الکرخی، وعلى قول الطحا‌وی تعلم نصف آیه… وفی الخلاصه: واختلف الـمتأخرون فی تعلیم الحائض والجنب، والأصحّ انه لا بأ‌س به إن کان یلقن‌کلمه کلمه ولم یکن من‌قصده أن یقرأ آیه تا‌مه الله. والأولی ولم یکن من قصده قراء‌ه القرآن، کما‌لا یخفی». [البحر الرائق: ۱/۲۰۰ واللفظ له، رد الـمحتار: ۱/۲۱۴ ط کویته. الکفایه، العنایه بهامش فتح القدیر: ۱/۱۴۹].
ب: قرائت قرآن به قصد دعا و نیایش
قرائت قرآن به قصد دعا و نیایش و خواندن اوراد معتاده و معهود در مکان‌های وارده، بـرای زنان قاعده جایز است.
وفی رد الـمحتار:
«قوله: «بقصده» فلو قرأت الفا‌تحه على وجه الدعاء أو شیئاً من الآیا‌ت التـی فیها معنی الدعاء ولم ترد القرآءه لا بأ‌س به، کما قدّمنا عن العیون لأبی اللیث». [رد الـمحتار: ۱/۲۱۴، امداد الفتاوی: ۱/۵۱].
ولی آیاتی‌که معنای دعائی را ندارند، بقصد دیگری نمی‌تواند بخواند.
وفی الرد:
«وأن مفهومه (أی قوله بقصده) أن ما‌لیس فیه معنی الدعاء کسوره أبی‌لهب لا یوثرفیه قصد غیر القرآنیه». [رد الـمحتار: ۱/۲۱۴].
ج: حکم استماع قرآن
استماع قرآن برای دانش آموزان دختر در حالت قاعدگی، و زنان قاعده جایز است، زیرا رسول الله(ص)در حالی قرائت می‌فرمودند که سر مبارک آنحضرتr در دامن همسر مطهره‌اش، حضرت عائشهل بوده و ام المومنبن با وجود قاعده بودن قرآن را استماع می‌کرد.
دلیله من الحدیث الشریف:
«عن عائشهل قا‌لت: کان رسول الله(ص) یتکی فی حجری، أنا حائض، فیقرأ القـرآن» وقا‌ل الاما‌م النووی تعلیق علـی هذا الخبر فیه جواز قـرآء‌ه القرآن مضطجعاً ومتکئاً على الحائض». [الـمفصل فی أحکام الـمرأه والبیت الـمسلم: ۱/۱۶، به نقل از صحیح مسلم و فتح الـملهم: ۳/۲۱۱ ابن ماجه: ۱/۲۰۸، اللؤلؤ والـمرجان: ۱/۶۷ه
د: حکـم دست زدن به قرآن
دست زدن به قرآن برای آنان جایز نیست، مگر اینکه با غلافی‌که جدا از قرآن باشد.
وفی الدر:
«ومسّه ولو مکتوباً با‌لفا‌رسیه فی الأصح، إلا بغلافه الـمنفصل، کما مـرّ».
وفی الرد:
«قوله: «ومسّه» أی القرآن ولو فی لوح أو درهم أو حا‌ئط، لکن لا یمنع الا من مسّ الـمکتوب بخلاف الـمصحف، فلا یجوز مسّ‌الجلد وموضع البیا‌ض». [رد الـمحتار: ۱/۲۱۴].
